Laan, J.T.I. van der (2023) De basis op orde voor meer vertrouwen. Onderzoek naar de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen en de verandering van deze invloed tussen 2012 en 2022. Master thesis, Sociology.
|
Text
Scriptie - S4583485 - Van der Laan - DEFINITIEF.pdf Download (5MB) | Preview |
Abstract
In Nederland is een trend gaande waarin burgers zich zorgen maken over financiële zaken zoals inflatie, energierekeningen en overheidstoeslagen. Door deze ontwikkelingen komt bestaanszekerheid onder druk te staan. Bestaanszekerheid is zekerheid over de huidige en toekomstige financiële situatie, gebaseerd op inkomen, baanzekerheid en beroepsprestige. Tegelijkertijd is een trend gaande waarin het politieke vertrouwen afneemt. Deze scriptie onderzoekt de relatie tussen deze twee ontwikkelingen. De verwachting is dat bestaanszekerheid van invloed is op politiek vertrouwen. Politici zijn verantwoordelijk voor het overheidsbeleid en horen voor een goede basis te zorgen. Burgers met een lagere bestaanszekerheid zullen minder tevreden zijn over hun basis, waardoor zij minder vertrouwen in de politiek hebben dan burgers met een betere bestaanszekerheid. Bestaanszekerheid is een breed begrip en heeft betrekking op meerdere dagelijkse aspecten. Bestaanszekerheid is afhankelijk van het inkomen dat iemand maandelijks ontvangt, het beroep dat iemand beoefent en de baanzekerheid. Naar mate het inkomen van burgers stijgt, neemt de bestaanszekerheid toe. Bij een hoger inkomen blijft er meer geld, over nadat noodzakelijke kosten zoals huur of medicijnen zijn betaald, dan bij burgers met een lagere bestaanszekerheid. Het overgebleven geld kan ingezet worden voor andere activiteiten die de tevredenheid van mensen ten goede komt. Ook beroepsprestige is een onderdeel van bestaanszekerheid. In de afgelopen jaren zijn veel flexibele arbeidscontracten afgesloten waardoor de zekerheid van inkomen en dekking voor onverwachte kosten afneemt. Bij deze contracten is de kans om in een organisatie door te groeien kleiner en zijn er minder mogelijkheden voor ontwikkeling. Ook heeft beroepsprestige te maken met waardering voor het werk en neemt de erkenning voor bepaalde beroepen af. Dit is van invloed op bestaanszekerheid omdat deze burgers een negatieve houding ontwikkelen en het vertrouwen in anderen verliezen. Ook baanzekerheid is belangrijk voor de bestaanszekerheid. Bepaalde beroepsgroepen kennen meer onzekerheid doordat zij gevoelig zijn voor economische recessies of doordat vraag naar producten veranderd. Dit kan leiden tot baanonzekerheid, waardoor de bestaanszekerheid afneemt. Dit betekent dat de bestaanszekerheid afneemt. Deze drie factoren zorgen ervoor dat bestaanszekerheid veranderd. Om te beoordelen of dit van invloed is op politiek vertrouwen, is de eerste vraag van deze scriptie gericht op de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen. De tweede verwachting is dat de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen tussen 2012 en 2022 is toegenomen. Dit komt doordat er in deze periode veel overheidsbeleid is geweest, dat voor onrust in de samenleving heeft gezorgd. Voorbeelden hiervan zijn onder andere de aanpak van de coronapandemie, de toeslagenaffaire, hoge energiekosten en inflatie. Deze voorbeelden hebben met name impact gehad op mensen met een lagere bestaanszekerheid. Door de coronapandemie nam bestaanszekerheid af doordat mensen hun baan en inkomen verloren en door de toeslagenaffaire verloren burgers met een lagere bestaanszekerheid het recht op toeslag en kwamen ze soms onterecht in de schuldsanering terecht. Ook de stijging van huur- en koopwoningen had met name invloed op burgers met een lagere bestaanszekerheid, omdat hierdoor de vrije bestedingsruimte van het maandelijks inkomen afnam doordat de vaste lasten hoger werden. Burgers met een lagere bestaanszekerheid ervaren dus meer hinder van het beleid waardoor het vertrouwen meer zal afnemen. Hoofdvraag twee gaat over de toegenomen invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen in de afgelopen tien jaar. Om te controleren of bestaanszekerheid daadwerkelijk van invloed is op politiek vertrouwen, zijn andere individuele kenmerken waarvan bekend is dat ze van invloed zijn op politiek vertrouwen meegenomen in het onderzoek. Dit zijn opleidingsniveau, actieve deelname in vrijwillige organisaties en migratieachtergrond. De eerste hoofdvraag is onderzocht met data uit 2022. Een World Values Survey-vragenlijst uit 2022 is aan het Nederlandse LISS-panel voorgelegd en uiteindelijk zijn 1111 respondenten geanalyseerd. Hieruit bleek dat mensen met een betere bestaanszekerheid, iets meer vertrouwen in de politiek hebben. Dit kwam met name door baanzekerheid, dat de grootste invloed bleek te hebben. Hieruit blijkt dus dat een betere bestaanszekerheid zorgt voor meer politiek vertrouwen en dat een lagere bestaanszekerheid, politiek vertrouwen in de weg staat waardoor het vertrouwen lager is. Hoofdvraag twee is onderzocht door een soortgelijke World Values Survey-vragenlijst aan het LISS-panel in 2012 voor te leggen. In 2012 zijn 1072 respondenten geanalyseerd en hieruit bleek dat de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen in 2012 en 2022 ongeveer gelijk was. Ook geldt dat zowel in 2012 als in 2022 de invloed van baanzekerheid op politiek vertrouwen het grootst was. Dit betekent dat een hogere baanzekerheid zorgt voor meer politiek vertrouwen. In beide jaren is het gevoel van onrechtmatigheid over baanzekerheid van invloed op politiek vertrouwen. Dat de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen in 2012 en 2022 vergelijkbaar is, is niet conform de verwachtingen voorafgaand aan het onderzoek. Een mogelijke reden is dat in beide jaren het vertrouwen in de politiek laag was. Daarom is het relevant om in een vervolgonderzoek te onderzoeken of de invloed van bestaanszekerheid op politiek vertrouwen anders is in perioden met hoger politiek vertrouwen. Als blijkt dat wanneer er veel vertrouwen in de politiek is, de invloed van bestaanszekerheid kleiner is, dan kan de overheid bestaanszekerheid in perioden van politiek wantrouwen als uitgangspunt nemen om het vertrouwen in de politiek te herstellen. Naast sociaal vertrouwen, kan bestaanszekerheid als voorwaarde dienen om politiek vertrouwen te ontwikkelen.
| Item Type: | Thesis (Master) |
|---|---|
| Supervisor name: | Smaniotto, R.C. and Huisman, J.M.E. |
| Degree programme: | Sociology |
| Differentiation route: | Politiek, Maatschappij & Beleid [Master Sociology] |
| Date Deposited: | 08 Jun 2023 07:57 |
| Last Modified: | 08 Jun 2023 07:57 |
| URI: | http://gmwpublic.studenttheses.ub.rug.nl/id/eprint/1989 |
Actions (login required)
 |
View Item |