Bonnema, Maaike (2022) Opleidingsniveau en gezondheid: de rol van de arbeidsmarkt. Een onderzoek naar het verschil in stress en leefstijl tussen hoog- en laagopgeleiden en de rol van arbeidsmarkt- en inkomensfactoren. Master thesis, Sociology.
|
Text
Scriptie Maaike Bonnema S3847551.pdf Download (2MB) | Preview |
Abstract
Gezondheidsverschillen zijn prominent aanwezig in Nederland. Mensen met een laag opleidingsniveau kampen vaker met een slechte gezondheid en hebben een lagere levensverwachting dan mensen met een hoog opleidingsniveau (Raad van Volksgezondheid & Samenleving, 2021). De gezondheidskloof tussen hoog- en laagopgeleiden is al langer een punt van aandacht voor beleidsmakers, maar eerder beleid is er nog niet in geslaagd om deze verschillen te verkleinen (Broeders et al., 2018; Raad van Volksgezondheid & Samenleving, 2021). Het is daarom van belang om de maatschappelijke oorzaken van deze gezondheidsverschillen te onderzoeken. In dit onderzoek is gekeken in hoeverre de arbeidsmarkt- en inkomenspositie van laagopgeleiden een rol speelt in het verklaren van de gezondheidsverschillen in Nederland. Laagopgeleiden hebben op het gebied van werk en inkomen namelijk vaak een ongunstige positie. Mensen met een laag opleidingsniveau zijn vaker werkloos en hun arbeidspositie is vaker onzeker (Graaf-Zijl et al., 2015). Ook de werkomstandigheden zijn voor laagopgeleide banen minder gunstig; de banen zijn vaker fysiek zwaar (Monden, 2005) en werknemers hebben binnen deze banen weinig autonomie (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2017). De verdiensten van het werk zijn daarnaast ook minder royaal voor laagopgeleiden. Mensen met een laag opleidingsniveau verdienen minder en leven vaker in armoede dan mensen met een hoog opleidingsniveau (Graaf-Zijl et al., 2015). Deze arbeidsmarkt- en inkomensfactoren kunnen nadelige gevolgen hebben op de (mentale) gezondheid. In dit onderzoek is er daarom gekeken naar de invloed van de arbeidsmarktpositie, werkomstandigheden en de inkomenspositie op twee korte termijn gezondheidsindicatoren; stress en leefstijl. Deze korte termijn gezondheidsindicatoren kunnen namelijk op de lange termijn resulteren in een slechtere gezondheid. Dit onderzoek was ook geïnteresseerd in de onderliggende mechanismen van dit proces. Er is daarom ook gekeken naar de invloed van twee coping mechanismen, namelijk eigenwaarde en controle. Deze coping mechanismen kunnen mensen beschermen tegen bepaalde stressuitkomsten (Pearlin, 2009). Ongunstige arbeidsmarkt- en inkomensomstandigheden kunnen afbreuk doen aan deze factoren, waardoor mensen minder goed bestemt zijn tegen stress. Dit geeft meer inzicht in de processen van het verband tussen ongunstige arbeidsmarkt- en inkomensomstandigheden en stress. Dit onderzoek heeft gebruik gemaakt van data uit het LISS-panel. Aan de hand van deze data zijn er vier hiërarchische regressieanalyses uitgevoerd (N = 1917). Uit de resultaten van deze analyses is gebleken dat laagopgeleiden meer stress ervaren en (op alcoholgebruik na) een slechtere leefstijl hebben dan hoogopgeleiden. In het geval van stress kunnen de verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden verklaard worden door een aantal factoren die gerelateerd zijn aan de arbeidsmarkt, namelijk het ervaren van subjectieve baanonzekerheid, het hebben van fysiek zwaar werk, een gebrek aan autonomie op het werk en moeilijk kunnen rondkomen. De resultaten lieten daarnaast zien dat de stress die mensen ervaren vanuit hun arbeidsmarkt- en inkomenspositie gedeeltelijk verklaard kan worden doordat zij minder sterke gevoelens van eigenwaarde en controle hebben. Dit geeft meer inzicht in de onderliggende mechanismen van dit verband. In het geval van leefstijl kunnen de verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden niet verklaard worden door arbeidsmarkt- en inkomensfactoren. Er zal daarom meer onderzoek moeten worden gedaan om de oorzaak van deze leefstijlverschillen vast te stellen.
| Item Type: | Thesis (Master) |
|---|---|
| Supervisor name: | Smaniotto, R.C. and Wielers, R.J.J. |
| Degree programme: | Sociology |
| Differentiation route: | Sociologie van Arbeid, Levensloop & Organisatie [Master Sociology] |
| Date Deposited: | 17 Jan 2022 15:26 |
| Last Modified: | 17 Jan 2022 15:26 |
| URI: | http://gmwpublic.studenttheses.ub.rug.nl/id/eprint/53 |
Actions (login required)
 |
View Item |