Het samen voorkomen van hoogbegaafdheid en depressieve gevoelens en gerelateerde psychosociale ervaringen bij jongvolwassenen: een scoping review

Hobma, Silke (2025) Het samen voorkomen van hoogbegaafdheid en depressieve gevoelens en gerelateerde psychosociale ervaringen bij jongvolwassenen: een scoping review. Master thesis, Pedagogical and Educational Sciences.

Text DefinitieveThesisSHobma.pdf Restricted to Repository staff only until 1 January 2026. Download (557kB)

Abstract

In de media wordt melding gemaakt dat een aanzienlijk aantal hoogbegaafden te maken heeft met psychosociale problemen als gevolg van hun hoogbegaafdheid. Deze bevinding vraagt om op systematische wijze in de literatuur na te gaan hoe depressieve gevoelens en gerelateerde psychosociale ervaringen zich manifesteren bij hoogbegaafde individuen. Met het oog op interventies en professionalisering is het ook van belang om na te gaan welke rol hoogbegaafdheid daarin bekleedt. Om die redenen beoogt deze scoping review een overzicht te geven van de bestaande wetenschappelijke literatuur over depressieve gevoelens en psychosociale ervaringen bij hoogbegaafde jongvolwassenen, en na te gaan in hoeverre hoogbegaafdheid bijdraagt aan het ontstaan of versterken van deze problematiek. De zoekopdrachten werden volgens de PRISMA-ScR richtlijnen uitgevoerd in vier wetenschappelijke databanken (ERIC, Medline, PsycINFO en Web of Science) en resulteerden in vier geïncludeerde studies. Thematische analyse laat zien dat uiteenlopende psychosociale ervaringen worden beschreven, zoals existentiële worsteling, sociale vervreemding, stemmingswisselingen, cognitieve intensiteit en vluchtgedrag. Daarnaast wijzen de bevindingen op zowel een mogelijke versterkende als beschermende rol van hoogbegaafdheid. In contexten waar kenmerken als hoogsensitiviteit en multipotentialiteit onvoldoende ondersteund worden, kan hoogbegaafdheid bijdragen aan psychische kwetsbaarheid. Tegelijkertijd blijkt dat ondersteunende factoren – zoals schoolbinding, een ondersteunende gezinscontext en deelname aan hoogbegaafdheidsprogramma’s – juist kunnen bijdragen aan veerkracht en het voorkomen of verminderen van depressieve gevoelens. De bevindingen onderstrepen dat hoogbegaafdheid niet los kan worden gezien van de sociale context. Vroege signalering, passende ondersteuning en aandacht voor psychosociale componenten binnen hoogbegaafdheidsvoorzieningen zijn essentieel. Verdiepend onderzoek naar de wisselwerking tussen hoogbegaafdheid, psychische klachten en context blijft nodig, vanuit een persoonsgerichte benadering.

Item Type:	Thesis (Master)
Supervisor name:	Minnaert, A.E.M.G.
Degree programme:	Pedagogical and Educational Sciences
Differentiation route:	Orthopedagogiek [Master Pedagogical and Educational Sciences]
Date Deposited:	26 Aug 2025 11:56
Last Modified:	26 Aug 2025 11:56
URI:	http://gmwpublic.studenttheses.ub.rug.nl/id/eprint/5879

Actions (login required)

View Item